Amaç: Madde Kullanım Bozukluğunun yaygınlığı konusunda ülkemizde laboratuvar sonuçlarının esas
alındığı yeterli sayıda çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı; tedavi isteği olan bağımlı
bireylerin kullandıkları maddelerin dağılımının laboratuvar verilerine göre belirlemesidir.
Gereç ve Yöntem: 2015-2020 yılları arasında laboratuvarımıza gönderilen 9402 adet idrar örneğinde;
alkol, amfetamin, 3,4-metilenedioksi-N-metilamfetamin, esrar, kokain, morfin ve sentetik kannabinoid
analizleri, sıvı kromotografi - kütle spektrometri (LC/MS/MS) yöntemi ile gerçekleştirildi.
Bulgular; Analizler sonucunda 2274 kişiye ait 3792 adet numunede, rapor edilebilir düzeyde madde
varlığı belirlendi. Deneklere ait yaş ortalaması 31.14 ± 9.32 olarak hesaplandı. Madde kullananların en
çok kümelendiği yaş aralığı; erkek: 25-29 (%23.8) ve kadın 20-24 (%20) olarak bulundu. Yaş aralığı 14-
19 arasında olan kadınların (%14.8) aynı yaş aralığında olana erkeklere (%5.14) göre daha çok madde
kullandıkları belirlendi (p <0.001). Genel değerlendirmeye göre en çok kullanılan maddelerin sırasıyla
esrar, alkol, kokain olduğu ( %40.2, %24.1, %19.6) ve ayrıca her geçen yıl esrar kullanımının artış
gösterdiği belirlendi. Birden fazla madde saptanan örneklerde; 2 (%21) ve 3-6 adet (%5) arası farklı
madde varlığı belirlendi. Çoklu madde kullanan bağımlıların; esrar, alkol ve kokaini daha çok seçtikleri
gözlendi.
Sonuç; Elde edilen verilerle, 2019 Türkiye ve Avrupa Birliği Uyuşturucu Raporlarında yer alan bulgular
ve diğer bölgesel çalışmalar arasında ve özellikle en çok kullanılan madde sıralamasında farklar
gözlenirken, esrar kullanımının artışında, yaş ve cinsiyete göre dağılımında benzerlikler saptandı. Tanı,
tedavi ve takipte laboratuvar verilerinin daha yaygın kullanılmasıyla yapılacak geniş epidemiyolojik
çalışmalar, Türkiye genelinde daha somut sonuçlara ulaşılmasına yardımcı olacaktır.