Amaç: Doğal antikoagülanlardan Protein C ve onun kofaktörü serbest Protein S'in diyabetiklerde tromboz gelişiminde önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Çalışmamızda tip 2 diyabetiklerde protein C ve serbest Protein S aktivitesini sağlıklı kontrol grubu ile karşılaştırdık ve bu proteinlerin iyi ve kötü kontrollu diyabetiklerdeki değişimini saptadık.

Gereç ve Yöntem: 30 kişilik hasta grubu (yaş ortalaması 58.66±7.42 yıl) 18 kadın ve 12 erkekten, 20 kişilik kontrol grubu (yaş ortalaması 55.05±5.28 yıl) 13 kadın ve 7 erkekten oluşmakta idi. Diyabetik grup HbA1c düzeylerine göre iyi kontrollu (HbA1c≤% 8.0), (n=39) ve kötü kontrollu (HbA1c>%8.0), (n=11) olarak 2 alt gruba ayrıldı. Tüm olguların Protein C, serbest Protein S, açlık serum glukozu, mikroalbümin/kreatinin, HbA1c düzeyleri saptandı. Protein C ve serbest Protein S yüzde aktiviteleri IL firmasına ait IL-Test kitleriyle ACL Futura cihazında (Instrumantation Lab., Milena, Italy) ölçüldü. İstatistiksel analizlerde nonparametrik Mann-Whitney U ile Spearman korelasyon kullanıldı.

Bulgular: Hasta ve kontrol grubuna ait ortalama değerler Protein C aktiviteleri için sırası ile %94.54±16.40 ve %119.23±14.31 (p<0.0001), serbest Protein S için ise sırası ile %91.82±13.72 ve %101.26 ±12.82 (p=0.028) olarak bulundu. Her iki grubun açlık serum glukoz, mikroalbümin/kreatinin, HBA1c düzeyleri anlamlı farklılık gösterdi (p'ler<0.0001). Diyabetiklerin Protein C düzeyleri ile açlık serum glukozları (r=-0.208) ve HbA1c'leri (r=-0.246), (p'ler<0.01) arasında düşük düzeyde negatif korelasyon saptandı. İyi kontrollu diyabetiklerin Protein C aktiviteleri (ort±SD) %109.35±17.62, serbest Protein S aktiviteleri %96.60±14.39; kötü kontrollu diyabetiklerin PC aktiviteleri 87.76±17.04, serbest Protein S aktiviteleri 91.98±11.84 olarak bulundu. İyi ve kötü kontrollu diyabetiklerin Protein C aktiviteleri arasındaki fark istatistiksel olarak ileri derecede anlamlı iken (p=0.0019), serbest Protein S anlamlılı farklılık göstermedi (p=0.29).

Sonuç: Çalışmamızda tip 2 diyabetiklerde serum Protein C ve serbest Protein S aktivitelerinin sağlıklı olgulara göre anlamlı düşüş gösterdikleri ve diyabetin patogenezinde etkili olabileceği sonucuna vardık.