Amaç: Laboratuvar test sonuçlarını etkileyen en önemli preanalitik hatalardan biri hemolizdir. Laboratuvarımıza kabul edilen kan örnekleri arasında en çok acil servisten gelen kan örneklerinde hemoliz görülmektedir. Bu durumda hemolizden etkilenen testler çalışılmamakta ve yeni bir kan örneği istenmektedir. Laboratuvar testlerinin gecikmesi hasta ve klinisyen memnuniyetsizliğine neden olmaktadır. Hatta bu sebeple acil servis hekimleri ile tartışmalar yaşanmakta ve hemolizin laboratuvar kaynaklı olduğu iddia edilmektedir. Bu çalışma ile acil servis hekimleri ile başta hemoliz olmak üzere preanalitik hatalara yönelik bilgi paylaşımı sağlanarak gereksiz tartışmaların önüne geçilmesi ve daha iyi sağlık hizmeti vermek için bir bilgilendirme ve değerlendirme toplantısı yapılması planlandı. Toplantı öncesi ve sonrası hemoliz ile ilgili bilgi düzeyinin ölçülmesi ile de verilen eğitimin etkisinin belirlenmesi amaçlandı.

Materyal ve metod: Acil servisin 2016 Mayıs ayı eğitim saatinde toplanan 40 acil servis hekimine preanalitik evre hata kaynakları ve hemoliz konusunda bir sunum yapıldı. Sunumda hemolizin tanımı, hemolizin genel bir sorun olduğu, tüm dünyada acil servislerden gönderilen hasta örneklerinde hemolize daha fazla rastlandığı anlatıldı. Hastanemizin acil servisinden gönderilen kan örneklerindeki hemoliz oranı, in vivo ve in vitro hemoliz sebepleri, hemolizin laboratuvar test sonuçlarını nasıl etkilediği ve hemoliz oranını azaltmak için neler yapılması gerektiği tartışıldı. Sunumdaki konuları içeren 6 adet soru hazırlanarak eğitime katılan 40 doktordan sunum öncesi ve sunum sonrası bu soruları cevaplamaları istendi. Sorulara verilen cevaplar ile ilgili veriler sayısal ve oransal olarak değerlendirildi. Ayrıca hastane bilgi sisteminden hemoliz oranları ile ilgili istatistikler alındı.

Bulgular: Hemoliz sebepleri sorusu hekimlerin %30'u tarafından tam olarak cevaplanırken, oran sunum sonrası %60'a çıktı. Kateterden kan alımının hemolize sebep olacağı hekimlerin %65'i tarafından bilinmiyordu. Bu oran eğitim sonrası %10'a düştü. Acil servis hemolizli kan örnekleri hastanenin tümü ile karşılaştırıldığında bu yıl ilk 7 aylık dönemde acil servis hemoliz oranının %47-64 arasında olduğu saptandı.

Sonuç: Acil servisin kurtulamadığı sıkıntı olarak tanımlanan, acil servisin hızını kestiği düşünülen hemoliz ve sebepleri hakkındaki sunumun acil servis hekimlerinde bir farkındalık yarattığı düşünülmektedir. Kliniklerle bu ve benzeri etkileşimlerin Tıbbi Biyokimya uzmanlarının test sonuçlarının doğru çıkmasındaki rolünü daha anlaşılır hale getirebilir.