Amaç: D vitamini eksikliği, ülkemizde yaygın görülen bir halk sağlığı sorunudur. Eksiklik prevelansını
belirlemeye dair yapılan çalışmalarda %90’lara ulaşan verilere rastlamak mümkündür. Son yıllarda bu
eksikliğin basın yayın yoluyla da sıkça gündeme getirilmesi, halkımızı kan düzeyinin takibi ile ilgili bir
arayışa yönlendirmiştir. Bu sebeplerle laboratuvarlarda D vitamini test sayılarında ciddi artışlar
yaşanmaktadır. Hasta başı test maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle de laboratuvar harcamaları
içerisinde ön sıralarda yer almaktadır. Laboratuvar maliyetlerinin düşürülmesi, 25(OH)D2 ve D3
formlarının ayrı ayrı belirlenebilmesi için ön hazırlık aşaması kolay, hızlı ve hassas ‘in-house’ bir analiz
yöntemi geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Yöntem geliştirilmesinde Ultimate 3000 HPLC-UV (Dionex, Germany) cihazı, yöntem
karşılaştırma çalışması amacıyla da Architect 25(OH)D kiti (Abbott Diagnostic, USA) kullanılmıştır.
Validasyon çalışmaları CLSI kılavuzları kullanılarak yapılmıştır (EP5-A2,EP6-A,EP9-A2). Doğruluk,
Sertifikalı Referans Malzeme (UME CRM 1308) aracılığıyla değerlendirilmiştir. Kromatografik ayrım için
ters faz 150mmX4.6mm,(3.0μm) ODS-1(Thermo Scientific, USA) analitik kolon tercih edilmiştir.
Bulgular: Çalışma içi, çalışmalar arası ve günler arası %CV değerleri 18.9ng/mL 25(OH)D3 için sırasıyla
%2.6, %2.7 ve %6.3 olarak, 57.4ng/mL için ise %1.8, %1.8 ve %4.8 olarak belirlendi. 25(OH)D3 testi için
LOD değeri 0.7ng/mL, LOQ değeri ise 2.1ng/mL olarak tespit edildi. HPLC-UV ve Abbott Architect
sistemleri arasındaki uyum Passing Bablok regresyon analizi ile değerlendirildi (y=0,89x+1,81).
Sonuç: HPLC-UV ve Abbott Architect arasındaki uyum her iki yönteminde tercih edilebileceğini
düşündürmektedir. Ancak her laboratuvar 25(OH)D tayini amacıyla yöntem seçiminde içerisinde
bulunduğu şartlara göre karar vermelidir. Çünkü test performanlarının birbirlerine oldukça benzer
olduğu bu gibi durumlarda yöntem seçiminde hasta sayısı, tecrübeli personel varlığı ve maliyet
belirleyici parametreler olarak daha ön planda yer alacaktır.