Amaç: Diyabetli ve komplikasyon geli şmiş hastalarda trombosit aktivasyonunda artış bildirilmektedir. Bir erken glikasyon ürünü olan labil hemoglobin A1c (LHbA1c) diyabete bağlı gelişen pek çok patolojiden sorumlu olabilecek glukoz metabolitlerine dönüşebilir. Bu nedenle bu çalışmada trombosit aktivasyonun iyi bir göstergesi olan ortalama trombosit volümünün (MPV) glisemik kontrol göstergeleri olan açlık kan şekeri (AKŞ), stabil hemoglobin A1c (sHbA1c) ve LHbA1c ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bu retrospektif çalışmaya hastanemiz laboratuar bilgi sisteminde kayıtlı bulunan ve HbA1c istemi yapılan 560 kişi (370 kadın, 190 erkek; ortalama yaş: 55.4±14.1 yıl)sonucu dahil edimiştir. Veriler sHbA1c ve AKŞ düzeylerine göre iki gruba ayrılmıştır: AKŞ < 126 mg/dL ve sHbA1c < %6.5 olanlar Grup I, AKŞ ≥ 126 mg/dL ve/veya sHbA1c ≥ %6.5 olanlar Grup II olarak adlandırılmıştır. Tüm hastaların plazma sHbA1c ve LHbA1c düzeyleri ile eş zamanlı çalışılmış tam kan sayımı (TKS) değerleri, yaş, cinsiyet ve AKŞ'leri toplanmıştır. TKS'ları akım sitometri tekniği (Beckman Coulter LH 780), serum glukoz düzeyleri hekzokinaz (Abbott Architect C16000), LHbA1c ve sHbA1c ölçümleri iyon değişim kromotografi yöntemleriyle (TOSOH, G8) gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: sHbA1c ≥ 6.5 ve AKŞ ≥ 126 mg/dL kestirim değerlerine göre yapılan sınıflamada (Grup I, n:218; Grup II, n:342), AKŞ, LHbA1c, sHbA1c ve MPV değerleri açısından gruplar arasında anlamlı farklılık gözlenirken, trombosit sayıları, platelet dağılım genişliği ve hemoglobin değerleri benzerdi. MPV üzerine etkili bağımsız değişkenleri belirleyebilmek için yapılan regresyon analizi modelinde trombosit sayısı, sHbA1c ve LHbA1c'nin MPV'yi etkileyen bağımsız değişkenler oldukları gözlendi. MPV'nin trombosit sayısı dışında (r=-0.333, p<0.001), AKŞ, ve LHbA1c, sHbA1c değerleri ile korele olmadığı izlendi (p <0.05).
Sonuç: Hem MPV hem de LHbA1c değerleri kan şekeri kontrol düzeyinden etkilenmektedirler. LHbA1c, diyabetlilerde trombotik risk göstergesi olan MPV üzerine etkisi, ve AKŞ ve sHbA1c ile iyi korelasyonu nedeniyle diyabetik komplikasyon gelişiminin erken dönem takibinde bir belirteç olarak kullanılabilir.
