Amaç: Metabolik stresli hastalarda protein enerji malnutrisyonu ve inflamasyon, morbidite nedenleri arasında yer almaktadır. Adipojenik ve somatotropik etkilerinden dolayı insülin, insülin benzeri büyüme faktörü-1 (IGF-1) ve insülin benzeri büyüme faktörü bağlayıcı protein-3 (IGFBP-3) leptin ile etkileşim gösterirler. Yapılan birçok araştırmada uzun dönem total parenteral beslenmede (TPN) leptin, IGF-1 ve IGFBP-3 düzeylerinin bazal değerlere göre arttığı bildirilmiştir. Leptinin kısa dönem beslenmede düzenlenişini göstermek zordur. Bu çalışmada, metabolik stresli hastalarda içeriği farklı iki beslenme çözeltisinin kısa dönemde leptin, IGF-1 ve IGFBP-3 düzeylerine olan etkilerinin incelenmesi amaçlandı.

Gereç ve Yöntem: Enteral beslenme ihtiyacı olan 19 metabolik stresli hasta iki gruba ayrıldı. Grup 1: (n=9) standart polimerik ürün (%53.2 karbonhidrat, %30.1 lipid ve %16.7 protein), Grup 2: (n=10) ise lipid oranı yüksek polimerik ürün (%28 karbonhidrat, %55.2 lipid ve %16.7 protein) ile beslendi. Hastalardan beslenme öncesi (bazal) ve beslenme başladıktan 48 saat sonra olmak üzere iki defa kan örnekleri alındı. Serum leptin, IGF-1 ve IGFBP-3 düzeyleri ELISA yöntemi ile çalışıldı.

Bulgular: İstatistiksel olarak anlamlı olmasa da Grup 1'de leptin düzeylerinde artış, Grup 2'de ise düşme gözlendi. Grup 2'de IGF-1 ve IGFBP-3 düzeylerinde de azalma olmasına karşın, bu farklılık istatistiksel olarak anlamlı değildi. Karbonhidrat içeriği yüksek ürünle beslenen grupta 48. saat trigliserid düzeylerinde anlamlı bir artma (p<0.05), HDL-kolesterol düzeylerinde ise azalma saptandı (p<0.05). Bu farklılık grup 2'de bulunamadı. Grup 1'de HDL-kolesterolde olduğu gibi apolipoprotein-A1 (Apo A1) düzeylerinde de azalma izlendi.

Tartışma: Karbonhidrat ağırlıklı enteral beslenmenin kısa dönemde leptin, IGF-1 ve IGFBP-3 düzeylerini daha stabil tuttuğunu, bunun, karbonhidratların enerji açığını daha hızlı kapaması ve insülinin sekresyonunu uyarması ile ilişkili olabileceği düşünüldü. Leptin, IGF-1 ve IGFBP-3 düzeylerinin lipid içeriği yüksek polimerik ürünle yapılan beslenmede düşme eğiliminde olması, enerji açığının kısa dönemde azalmadığını düşündürmektedir.