Amaç: Gereksiz test istemleri laboratuvar iş yükünü önemli oranda arttırmaktadır. Çalışmamızda
anemiye yaklaşım algoritması üzerinden demir eksikliği anemisinde çalışılan testlerin gereksiz istemi ve
ek maliyeti tartışılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Hemogram ve demir parametreleri (Fe, TDBK, ferritin) eş zamanlı olarak çalışılan
hastalar retrospektif olarak incelendi. Veriler elde edilirken gebe, çocuk ve nefroloji vakaları dışlandı.
Hastalar dört gruba ayrıldı; birinci grup hemoglobin ve demir parametreleri normal aralıkta olanlar,
ikinci grup hem hemoglobin hem demir parametreleri düşük olanlar, üçüncü grup hemoglobin normal
aralıkta iken demir parametreleri düşük olanlar, dördüncü grup hemoglobin düşük iken demir
parametreleri normal aralıkta olan hastalar olarak belirlendi.
Bulgular: Hemogram ve demir parametrelerinin eş zamanlı çalışıldığı 566 vaka belirlenmiştir. Birinci
grupta hemoglobin ve demir parametreleri referans aralık içinde olup gereksiz test yapılan grup 301
(%53,1) vaka, İkinci grup aşikar demir eksikliği anemisi olan 116 (%20,1) vaka, üçüncü grup pre-latent
ve latent demir eksikliği olan 104 (%18,3) vaka, dördüncü grup demir eksikliğine bağlı olmayan anemi
olarak 45 (%7,9) vaka belirlenmiştir. SUT’un güncel fiyatlarına göre Fe: 1.21 TL, TDBK: 1.21 TL, Ferritin
5.5 TL dir. Bir vakadan toplam 7.92 TL ek ödeme maliyeti çıkmıştır. Yaklaşık bir ayda 301 vakaya
ödenen ek maliyet ise 2.383.92 TL’dir.
Sonuç: Test istemini yapan klinisyenin tanıyı gözden kaçırma endişesi gereksiz test isteminde
önemlidir. İstenen tetkik sayısı artıkça istenen testlerden herhangi birinin normal referans aralığının
dışında olma olasılığı artacaktır. Bu sebeple klinisyen ve laboratuvarların ortak hazırlayacakları
algoritmalar olması, bunlara uyulması önemlidir. Özellikle belli testlerde uygulanabilecek refleks ve
reflektif test anlayışı bu konuda faydalı olabilir.