Amaç: Hastalıkların tanı ve takibinde laboratuvar testleri oldukça önemlidir ve laboratuvar testlerinin kullanımı her geçen gün artmaktadır. Laboratuvar kullanımındaki artışın en önemli sebeplerinden biri de gereksiz test istemleridir. Çalışmamızda, gereksiz test istemlerinin sPSA ve serum lipidleri testleri üzerinden incelenmesi amaçlandı.

Materyal ve Metod: Tek başına ve 4 ng/ml'nin altında veya 10 ng/ml'nin üzerindeki PSA değerlerinde yapılan sPSA istemleri ‘gereksiz başlangıç test istemi' olarak kabul edildi. Total kolesterol, HDL-K ve LDL-K testleri için de 30 günden daha kısa süreyle tekrar edilen testler ‘gereksiz test tekrarı' olarak nitelendirildi.

Bulgular: 2924 sPSA testinden 2505'i gereksiz test istemi olarak değerlendirildi. Gereksiz test istemi oranı en fazla olan kliniğin %88 ile genel cerrahi olduğu tespit edildi. Gereksiz test tekrarı yüzdesi total kolesterol için %5.16, HDL-K için %10.93, LDL-K için %7.90 olarak hesaplandı ve polikliniklerle karşılaştırıldığında, yatan hastalar için daha fazla gereksiz test istemi yapıldığı belirlendi (p<0.01). Her üç test için de gereksiz test sayısının en fazla olduğu bölümün iç hastalıkları polikliniği olduğu görüldü.

Sonuç: Laboratuvar testlerinin gereksiz kullanımı; yanlış pozitif sonuçlara, daha fazla tanısal tetkike ve invaziv girişime başvurulmasına, hastanede kalış sürelerinin ve sağlık alanındaki maliyetlerin artışına neden olabilmektedir. Bu yüzden laboratuvar test istemlerinin seçiminde ilgili algoritmalardan yararlanılması ve bu algoritmaların hazırlanmasında klinisyen-laboratuvar uzmanı işbirliği son derece önemlidir.