Amaç: Klinik laboratuvarlarda yapılan kalite iyileştirme çalışmaları, doğru ve güvenilir hasta sonuçlarına ulaşılmasında hayati bir rol oynamaktadır. Ölçüm belirsizliği test sonuçlarının kalitesi ve güvenilirliği için önem arz etmektedir. Laboratuvar sonuçları doğal olarak belirsizlik içerdiğinden, ISO 15189 Akreditasyon Standartları, hasta sonuçlarının ölçüm belirsizliği ile birlikte rapor edilmesini önermektedir. Çalışmamızın amacı, laboratuvarımızda çalışılan spesifik hormon testlerinin doğruluk ve güvenirliğini arttırmak için ölçüm belirsizliğini belirleyip uluslararası kuruluşlar tarafından belirlenen toplam izin verilen hata (%TEa) değerleriyle karşılaştırmaktır.

Materyal ve Metod: Çalışmamız Sağlık Bilimleri Üniversitesi İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Biyokimya Laboratuvarında gerçekleştirildi. Adrenokortikotropik hormon (ACTH), büyüme hormonu, insülin benzeri büyüme faktörü-1 (IGF-1), C-peptit, tiroglobulin, 25-hidroksi vitamin D ve parathormon (PTH) parametrelerinin ölçüm belirsizliklerini belirlemek için, Ekim - Aralık 2022 arasındaki 3 aylık iç kalite kontrol verileri ve Ocak - Aralık 2022 arasındaki 12 aylık dış kalite kontrol verileri kullanıldı. Testlerin ölçüm belirsizliği Nordtest kılavuzuna göre hesaplandı. Bu değerler, üç farklı uluslararası kuruluş tarafından belirlenen %TEa kriterlerine göre değerlendirilmiştir.

Bulgular: ACTH, büyüme hormonu, IGF-1, C-peptid, tiroglobulin, 25-hidroksi D vitamini ve PTH testlerinin ölçüm belirsizlikleri %95 güven aralığında seviye 1 için sırasıyla 11,53, 14,83, 12,35, 7,91, 18,18, 20,95, 15,69; seviye 2 için sırasıyla 10,99, 13,65, 13,15, 5,87, 17,24, 17,05, 16,56 olarak hesaplanmıştır. Seviye 3 için C-peptid, tiroglobulin ve PTH testlerinin ölçüm belirsizlikleri sırasıyla 6,98, 16,03 ve 15,51 idi.

Sonuç: Büyüme hormonu ve C-peptidin genişletilmiş ölçüm belirsizlikleri uluslararası kuruluşlar tarafından belirlenen %TEa değerlerinin altında tespit edilirken, ACTH ve IGF-1 testlerinin ölçüm belirsizlikleri her iki seviyede de Avustralya Kraliyet Patologlar Kurulu (RCPA) %TEa değerlerine kıyasla sınırda yüksek bulundu. Tiroglobulin, 25-hidroksi vitamin D ve PTH parametrelerinin ölçüm belirsizlikleri her iki seviyede de RCPA %TEa değerlerinden yüksek olmakla birlikte, diğer uluslararası kuruluşlar tarafından belirlenen %TEa değerlerinin altında saptandı.