2016, Cilt 14, Sayı 3, Sayfa(lar) 166-171 |
|
Acil Servisin Kurtulamadığı Sıkıntı: Hemoliz |
Giray Bozkaya1, Murat Örmen2, Özge Esenlik1 |
1Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Tıbbi Biyokimya, İzmir, Türkiye 2Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye |
Anahtar Sözcükler: Hemoliz, preanalitik hata, acil servis |
Amaç: Laboratuvar test sonuçlarını etkileyen en önemli preanalitik hatalardan biri hemolizdir.
Laboratuvarımıza kabul edilen kan örnekleri arasında en çok acil servisten gelen kan örneklerinde
hemoliz görülmektedir. Bu durumda hemolizden etkilenen testler çalışılmamakta ve yeni bir kan örneği
istenmektedir. Laboratuvar testlerinin gecikmesi hasta ve klinisyen memnuniyetsizliğine neden
olmaktadır. Hatta bu sebeple acil servis hekimleri ile tartışmalar yaşanmakta ve hemolizin laboratuvar
kaynaklı olduğu iddia edilmektedir. Bu çalışma ile acil servis hekimleri ile başta hemoliz olmak üzere
preanalitik hatalara yönelik bilgi paylaşımı sağlanarak gereksiz tartışmaların önüne geçilmesi ve daha iyi
sağlık hizmeti vermek için bir bilgilendirme ve değerlendirme toplantısı yapılması planlandı. Toplantı
öncesi ve sonrası hemoliz ile ilgili bilgi düzeyinin ölçülmesi ile de verilen eğitimin etkisinin belirlenmesi
amaçlandı.
Materyal ve metod: Acil servisin 2016 Mayıs ayı eğitim saatinde toplanan 40 acil servis hekimine
preanalitik evre hata kaynakları ve hemoliz konusunda bir sunum yapıldı. Sunumda hemolizin tanımı,
hemolizin genel bir sorun olduğu, tüm dünyada acil servislerden gönderilen hasta örneklerinde
hemolize daha fazla rastlandığı anlatıldı. Hastanemizin acil servisinden gönderilen kan örneklerindeki
hemoliz oranı, in vivo ve in vitro hemoliz sebepleri, hemolizin laboratuvar test sonuçlarını nasıl etkilediği
ve hemoliz oranını azaltmak için neler yapılması gerektiği tartışıldı. Sunumdaki konuları içeren 6 adet
soru hazırlanarak eğitime katılan 40 doktordan sunum öncesi ve sunum sonrası bu soruları
cevaplamaları istendi. Sorulara verilen cevaplar ile ilgili veriler sayısal ve oransal olarak değerlendirildi.
Ayrıca hastane bilgi sisteminden hemoliz oranları ile ilgili istatistikler alındı.
Bulgular: Hemoliz sebepleri sorusu hekimlerin %30'u tarafından tam olarak cevaplanırken, oran sunum
sonrası %60'a çıktı. Kateterden kan alımının hemolize sebep olacağı hekimlerin %65'i tarafından
bilinmiyordu. Bu oran eğitim sonrası %10'a düştü. Acil servis hemolizli kan örnekleri hastanenin tümü
ile karşılaştırıldığında bu yıl ilk 7 aylık dönemde acil servis hemoliz oranının %47-64 arasında olduğu
saptandı.
Sonuç: Acil servisin kurtulamadığı sıkıntı olarak tanımlanan, acil servisin hızını kestiği düşünülen
hemoliz ve sebepleri hakkındaki sunumun acil servis hekimlerinde bir farkındalık yarattığı
düşünülmektedir. Kliniklerle bu ve benzeri etkileşimlerin Tıbbi Biyokimya uzmanlarının test sonuçlarının
doğru çıkmasındaki rolünü daha anlaşılır hale getirebilir.
|
|
|