ETİK İLKELER
Türk Klinik Biyokimya Dergisinin editöryal ve basım süreçlerinde tüm paydaşların bilimsel etik ilkelere uygunluğuna önem verilmektedir. Tüm paydaşların belirtilen yayın etiği ilkelerine uyması beklenmektedir. Bu etik ilkeler, aşağıda belirtilen kuruluşlar tarafından önerilen kurallara uyularak hazırlanmıştır.
Committee on Publication Ethics (COPE) (https://publicationethics.org/)
International Committee of Medical Journal Editors (ICMJE) (https://www.icmje.org/)
World Association of Medical Editors (WAME) (http://www.wame.org/)
Council of Science Editors (CSE) (https://www.councilscienceeditors.org/)
European Association of Science Editors (EASE) (http://www.ease.org.uk/)
YAZARLARIN ETİK SORUMLULUKLARI
Makale göndermeden önce, www.ease.org.uk/publications/author-guidelines adresinde farklı dillerde serbest ulaşılabilen EASE kılavuzları incelenmelidir. Türk Klinik Biyokimya Dergisinde basılan makaleler etik kurallar çerçevesinde hazırlanmalıdır. Klinik araştırmalarda çalışma protokolü Helsinki Deklarasyonu kurallarına uygun olarak hazırlanmalıdır. Türk Klinik Biyokimya Dergisine başvurulan bütün çalışmalar için etik komite onayı alınmalıdır.
Türk Klinik Biyokimya Dergisine makale gönderen yazarların aşağıda belirtilen etik ilkelere uyması beklenmektedir.
Makalenin bilimsel ve etik kurallara uygunluğu yazarların sorumluluğundadır. Yazarlar çalışmayla ilgili verilerin doğruluğundan emin olmalı, araştırma kayıtlarını düzenli tutmalı ve olası bir istek durumunda bu verilere erişim sağlayabilmelidir.
Yazarlar, çalışmalarının tamamen orijinal olduğundan emin olmalıdır. Başka çalışmalardan yararlanmaları durumunda eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları gerekmektedir. Makalenin daha önce başka bir yerde yayınlanmadığını veya şu anda herhangi bir dilde başka bir yerde yayınlanmak üzere değerlendirilmediğini tasdik etmelidirler. Telif hakkı olan materyaller (ör. tablolar, şekiller veya kapsamlı alıntılar) yalnızca uygun izin ve onay ile çoğaltılmalıdır.
Makalenin tüm yazarlarının çalışmaya doğrudan bilimsel ve akademik katkısı olmalıdır. Yazarlık ölçütlerini tam karşılamayan ve çalışmaya katkı sağlayanlar varsa teşekkür bölümünde belirtilmelidir. Yazar isimleri yayın hakkı devir formunda imzalı olarak belirtilmelidir. Dergiye makale gönderildikten sonra yazarlardan hiçbirinin ismi, tüm yazarların yazılı izni olmadığı sürece yazar listesinden silinemez veya yeni bir isim yazar olarak eklenemez.
İnsan veya hayvan denek içeren tüm çalışmalar için ulusal ve uluslararası yasalara ve yönergelere uygun olarak, (örneğin, Helsinki Bildirgesi, T.C. Sağlık Bakanlığı’nın ilgili yönetmeliklerine uygun olarak) gerekli onayların alındığının belirtilmesi, denek mahremiyetine saygı gösterilmesi gerekmektedir. İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurul onayının alınması gerekmektedir. Hasta onamı, etik komite adı ve etik komite onay numarası hakkında bilgi makalenin Gereç ve Yöntemler bölümünde belirtilmelidir.
Tüm finansal destek kaynakları açıklanmalıdır. Araştırmanın sonuçlarını veya bilimsel yargıyı potansiyel olarak etkileyebilecek bir çıkar çatışması olup olmadığı açıklanmalıdır. Yazarlar, çalışmayla ilgili yanlış bir durum fark ederlerse dergi editörünü veya yayıncısını bilgilendirmeli ve düzeltmeler veya geri çekme konusunda editörlerle işbirliği yapmalıdır.
EDİTÖRLERİN ETİK SORUMLULUKLARI
Türk Klinik Biyokimya Dergisi editör ve editör yardımcılarının aşağıdaki etik ilke ve sorumlulukları yerine getirmesi gerekmektedir.
Yayım ve Sorumluluğa İlişkin Karar
Derginin editör ve editör yardımcıları, adil ve uygun bir hakemlik süreci sağlamaya çalışır. Ayrıca dergiye gönderilen hangi makalelerin yayınlanacağına karar vermekten ve iftira, telif hakkı ihlali ve intihal ile ilgili yasal gerekliliklerden de sorumludur. Yayın kararları verirken makalenin özgün değerine, derginin amaçlarına ve etik kurallara dayanılarak hakemlerle görüş birliği yapılabilir. Editör, yayının içeriğinden ve genel kalitesinden sorumludur. Derginin amaç ve kapsamına uygun olmaması durumunda gelen çalışmayı reddetmekle yükümlüdür.
Gönderilen her makale ilk olarak editörler ve editör yardımcıları tarafından değerlendirilir. Dil ve anlatım kuralları açısından yeterli görülmeyen, bilimsel açıdan bilgi hataları/eksiklikleri içeren, özgün değeri bulunmayan ve derginin yayın politikalarını karşılamayan yayınlar/makaleler editör ve editör yardımcıları tarafından reddedilir. Yayınlar/makaleler hakeme gönderilmeden önce editör ya da editör yardımcıları yazara önerilerde bulunabilir ve düzeltme talep edebilirler.
Derginin editör ve editör yardımcıları, hakemleri makale konusuna uygun olarak seçer. Hakem ile yazarlar arasında çıkar çatışması ve çıkar ilişkisi olmamasına özen gösterir.
Hakemlerin makaleyi zamanında, tarafsız ve bilimsel olarak değerlendirmesi için gereken uyarıları yapmakla yükümlüdür.
Editör makale içeriklerinde insan ve hayvanlar üzerinde yapılmış çalışmalar olması durumunda insan ve hayvan haklarını korumakla sorumludur. Editör etik kurul raporu alınması gereken çalışmalarda etik kurul onayı gönderilmemesi durumunda makaleyi reddetmekle sorumludur.
Tarafsızlık
Derginin editör ve editör yardımcıları, yazarlar arasında ayrım yapılmaksızın görevlerini yerine getirmek; dengeli, objektif ve adil bir şekilde hareket etmekle yükümlüdür.
Dergiye gönderilen çalışmaları içeriğine göre değerlendirir, hiçbir yazara ayrıcalık gösterilmez.
Dergiye gönderilen makaleler her zaman önyargısız olarak değerlendirilir.
Etik ihlali niteliğinde bir şikayet olması durumunda, derginin politika ve prosedürlerine bağlı kalarak gerekli prosedürleri uygulanır. Yazarlara, gelen şikayete cevap vermek için bir fırsat verilir, çalışma kime ait olursa olsun gerekli yaptırımları uygulamaktan kaçınılmaz.
Derginin editör ve editör yardımcıları hakem, yazar ve okuyuculardan gelen görüşlere açık ve aydınlatıcı cevap vermekle sorumludur.
Gizlilik
Editör ve editör yardımcıları, hakemlere gönderilen yayınların sadece yazarlara ait olduğunu ve yayınlama sürecindeki iletişimin güvenilir ve özel olduğunu açıkça vurgular. Hakemler ve editörler makaleleri halka açık bir şekilde tartışamazlar.
Bazı durumlarda, ilgili hakemin yayınlanacak makale hakkındaki izlenimleri, editörün insiyatifi doğrultusunda, mevcut makaleye yorum yapmış diğer hakemlere iletilebilir ve bu süreçte hakemler bilgilendirilebilir.
Çıkar Çatışmaları ve İfşa
Gönderilen bir makaledeki yayınlanmamış materyaller, yazarın açık yazılı onayı olmaksızın hiç kimse tarafından kullanılmamalıdır.
Editör ve editör yardımcıları, olası çıkar çatışmalarını önlemek adına gerekli önlemleri alır ve varsa mevcut beyanları değerlendirir.
Yayımlanan Çalışmalardaki Temel Hatalar
Yazarlar, yayınlanan çalışmada önemli hata veya yanlışlıklar tespit edilirse, durumu dergi editörlerine veya yayıncısına derhal bildirmek ve makaleyi düzeltmek veya geri çekmek için onlarla işbirliği yapmakla yükümlüdür.
Gönderilen yayında yer alan doğrudan alıntılar, tablolar veya resimler, kullanımları için telif hakkı sahibi ve yazarlarından alınan ilgili izinlerle birlikte verilmelidir.
Türk Klinik Biyokimya Dergisi’nde yayımlanan yazılarda yer alan ifadeler veya görüşler, editörlerin, yayın kurulunun veya yayıncının görüşlerini değil, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır; editörler, yayın kurulu ve yayıncı bu türde materyaller için herhangi bir sorumluluk veya yükümlülük kabul etmemektedir. Yayımlanan içerikle ilgili nihai sorumluluk yazarlara aittir.
HAKEMLERİN ETİK SORUMLULUKLARI
Türk Klinik Biyokimya Dergisine gönderilen tüm çalışmalar "Çift Kör Hakemlik" yöntemiyle değerlendirilmektedir. Değerlendirme yapan hakemlerin aşağıdaki etik ilkelere uyması beklenmektedir.
Değerlendirme
Hakemler, makaleleri yazarların kökenine, cinsiyetine, cinsel yönelimine veya politik felsefesine bakılmaksızın değerlendirir. Hakemler ayrıca, değerlendirilmek üzere gönderilen yazıların adil ve kör bir şekilde değerlendirmeden geçmesini sağlar.
Gizlilik
Gönderilen makalelerle ilgili tüm bilgiler gizli tutulur. Hakemler, editör tarafından izin verilmedikçe başkalarıyla gönderilen makaleleri tartışılmamalıdır.
Açıklama ve Çıkar Çatışması
Hakemlerin yazarlar, fon sağlayıcılar, editörler vb. arasında herhangi bir çıkar çatışması yoktur.
Editöre katkı
Hakemler, editörün yayın kararları vermesine yardımcı olur ve ayrıca yazara taslağı geliştirmesinde yardımcı olabilir.
Tarafsızlık
Hakemler, makale değerlendirmelerinde nesnel yargılar ve değerlendirmeler sunar. Hakemler görüşlerini uygun destekleyici argümanlarla açıkça ifade ederler.
Kaynakların Onayı
Hakemler, taslak yazı ile kişisel bilgilerine sahip oldukları diğer yayınlanmış makaleler arasındaki herhangi bir önemli benzerlik veya örtüşme varsa editörün dikkatine sunar.
YAYINCININ ETİK SORUMLULUKLARI
Türk Klinik Biyokimya Dergisi Türk Klinik Biyokimya Derneğinin resmi bağımsız, ve çift-kör hakemlik ilkeleri ile yayımlanan ulusal, bilimsel, açık erişimli ve süreli bir dergidir Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında 4 ayda 1 yayımlanan yayın organıdır. Dergi bilimsel araştırmaların teşvik edilmesini, bilimsel bilgi paylaşımının sağlanmasını ve bu yolla üyelerinin eğitimlerine ve mesleki akademik gelişimine katkıda bulunulmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Kar amacı gütmeden ve kamu yararı gözetilerek yayımlanmaktadır.
Derginin yayın dili Türkçe/İngilizcedir.
Türk Klinik Biyokimya Derneği, yayıncı olarak aşağıda belirtilen etik ilkeler kapsamında hareket eder:
- Editöryal süreçlerde editörler kurulunun özerkliğini sağlar, etik ilkeler doğrultusunda bağımsız karar vermesini destekler. Editörlerin son karar verici olmalarına olanak sağlar.
- Danışma kurulu listelerinin derginin ihtiyaçları doğrultusunda belirli aralıklarla güncellenmesini sağlar.
- Editöryal sürecin tüm aşamalarının bilimsel kalitede, objektif ve şeffaf sürdürülmesini sağlar.
- Dergide yayımlanan makalelerin telif haklarının korunmasını sağlar. Yayımlanmış makalelerin arşivlenmesini sağlar.
- Makaleler ile ilgili etik olmayan bir durumla karşılaşan araştırmacıların yayın kurulu ve editörler kurulu ile iletişime geçmelerini sağlar.
- Yayıncı, etik ihlaller (sahtecilik, çarpıtma, dilimleme, sahte yazarlık vb.) ile ilgili tüm uygun önlemleri alır. Dergiye başvuran makalelerde etik ihlal olup olmadığının saptanması için editörler kurulu ile işbirliği yapar. Engellenmesi için gerekli adımları atar. Etik ihlal tespit edildiği durumda gerekirse makalenin geri çekilmesi ve duyurulması yayıncının sorumlulukları arasındadır.
